سرم رینگر یا رینگرز (Ringer’s solution) یکی از پرکاربردترین مایعات تزریقی در دنیای پزشکی است. این محلول که نقش حیاتی در درمان و مراقبت از بیماران ایفا می‌کند، تنها یک ترکیب ساده از مواد شیمیایی نیست؛ بلکه نمادی از پیشرفت علم پزشکی و تلاش بی‌وقفه برای بهبود زندگی انسان‌ها است.

در این مقاله قصد داریم به بررسی کاربردهای گسترده Ringer’s solution در درمان بیماری‌ها و نقش حیاتی آن در شرایط اضطراری بپردازیم.

اگر شما هم کنجکاو هستید که بدانید چگونه چنین محلول به ‌ظاهر ساده‌ای می‌تواند زندگی بیماران را نجات دهد، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

سرم رینگر چیست؟

سرم رینگر یک محلول تزریقی است که ترکیب متعادلی از الکترولیت‌ها شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم و کلر را تامین می‌کند. این محلول برای جایگزینی مایعات و الکترولیت‌های ازدست‌رفته بدن به دلیل بیماری، جراحت یا جراحی استفاده می‌شود.

فرق سرم رینگر و رینگر لاکتات

این سرم در ۲ نوع مختلف وجود دارد که از نظر ترکیبات بسیار مشابه هستند: سرم رینگر معمولی و سرم رینگر لاکتات (Ringer’s lactate solution). تفاوت اصلی این ۲ محلول به وجود لاکتات سدیم در Ringer’s lactate solution برمی‌گردد.

اگر دسترسی به خون و اکسیژن کاهش پیدا کند، بدن از لاکتات به عنوان سوخت استفاده می‌کند. از سوی دیگر، لاکتات می‌تواند به عنوان بافر عمل کند و سطح اسیدیته خون را کاهش دهد. به همین دلیل، پزشکان ممکن است از آن در بعضی از بیماران از جمله افراد مبتلا به سپسیس برای درمان سطوح بالای اسید استفاده کنند.

سرم رینگر برای چیست؟

این محلول معمولا برای درمان کم‌آبی بدن و بازگردان تعادل الکترولیت‌ها استفاده می‌شود. در ادامه به بعضی از کاربردهای آن اشاره می‌کنیم.

۱. سرم رینگر برای اسهال

اسهال وضعیتی است که با دفع مکرر مدفوع شل یا آبکی مشخص می‌شود. این مشکل اغلب به دلیل عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا انگلی، مصرف بعضی داروها، حساسیت‌های غذایی یا بیماری‌های زمینه‌ای گوارشی رخ می‌دهد و می‌تواند حاد (کوتاه‌مدت) یا مزمن (بلندمدت) باشد. Ringer’s solution در مواردی که اسهال باعث کم‌آبی و عدم تعادل الکترولیت‌ها شده است، از کاهش حجم خون و عوارض ناشی از آن مانند افت فشار خون و شوک جلوگیری می‌کند. همچنین با حفظ تعادل الکترولیت‌ها عملکرد عضلات، اعصاب و قلب را بهبود می‌بخشد.

۲. سرم رینگر برای سرماخوردگی

سرماخوردگی یک بیماری خفیف است که اغلب به درمان پزشکی نیاز ندارد و خودبه‌خود بهبود می‌یابد. با این حال، در بعضی موارد خاص که بیماری با عوارض جدی مثل کم‌آبی یا ضعف شدید همراه است، سرم‌تراپی ممکن است توصیه شود.

۳. سرم رینگر برای شستشوی زخم

این سرم استریل است؛ به این معنی که در صورت نگهداری صحیح، باکتری در آن وجود ندارد. بنابراین می‌توان از آن برای شستن زخم استفاده کرد.

۴. سرم رینگر برای کم خونی

سرم Ringer به طور مستقیم در درمان کم‌خونی کاربرد ندارد. چرا که کم‌خونی معمولا به علت کاهش تعداد گلبول‌های قرمز یا کاهش هموگلوبین خون رخ می‌دهد و Ringer’s solution نمی‌تواند این مشکل را برطرف کند. با این حال، در شرایط خاص که کم‌خونی به دلیل خونریزی شدید رخ می‌دهد و به شوک هیپوولمیک منجر می‌شود، می‌توان از این محلول برای نجات جان بیمار استفاده کرد.

۵. سرم رینگر لاکتات در بارداری

گاهی‌اوقات ممکن است استفاده از Ringer’s solution به زنان باردار توصیه ‌شود. این محلول می‌تواند در زنان مبتلا به استفراغ شدید به بازگرداندن مایعات ازدست‌رفته کمک کرده و تعادل الکترولیت‌ها را حفظ کند.

۶. سرم رینگر در زایمان

اگر ضربان قلب جنین در هنگام زایمان به دلیل کم بودن مایع آمنیوتیک کند یا نامنظم باشد، پزشک از Ringer’s solution برای آب دور جنین استفاده می‌کند. به این تکنیک که باعث افزایش مایع آمنیوتیک می‌شود «آمنیو انفوزیون» می‌گویند.

این روش، Ringer’s solution جایگزین مایع آمنیوتیک ازدست‌رفته می‌شود و به تثبیت ضربان قلب جنین کمک می‌کند. در صورتی که مایع آمنیوتیک کم باشد، بند ناف فشرده می‌شود و خطر عوارض حین زایمان افزایش می‌یابد.

۷. سرم رینگر بعد از زایمان

زایمان می‌تواند با درجات مختلفی از خونریزی همراه باشد. به همین دلیل، بدن مادر برای بازگردان حجم مایعات و حفظ تعادل الکترولیت‌ها به مراقبت نیاز دارد. Ringer’s solution یکی از محلول‌هایی است که در این شرایط برای حمایت از مادر استفاده می‌شود.

۸. سرم رینگر در سقط جنین

خونریزی یکی از شایع‌ترین عوارض سقط جنین است. Ringer’s solution تعادل مایعات و الکترولیت‌ها را حفظ می‌کند، جلوی بروز عوارض جدی را می‌گیرد و باعث تثبیت وضعیت بیمار می‌شود.

۹. سرم رینگر برای افراد دیابتی

افراد دیابتی ممکن است به دلایل مختلف از جمله جراحت یا جراحی برای تامین آب و الکترولیت‌های مورد نیاز خود به Ringer’s solution نیاز داشته باشند. اما از آنجا که این بیماران در معرض خطر افزایش قند خون و عوارض آن هستند، استفاده از این محلول باید در آن‌ها بااحتیاط انجام شود.

۱۰. سرم رینگر برای ترک اعتیاد

این محلول به ‌طور مستقیم روی درمان ترک اعتیاد تاثیر ندارد. اما می‌تواند به‌ عنوان بخشی از درمان حمایتی استفاده شود. ترک مواد مخدر ممکن است به دلیل تجویز دارو یا حالت تهوع و استفراغ با علائمی مانند کم‌آبی و اختلال الکترولیت همراه باشد که در این موارد Ringer’s solution مفید است.

عوارض سرم رینگر در اطفال و افراد بزرگسال

استفاده بیش‌ازحد از این محلول ممکن است باعث تورم و ادم شود. بعضی از افراد به دلیل مشکلات پزشکی نمی‌توانند مایعات اضافی را به خوبی تحمل کند. این مشکلات عبارت‌اند از:

• بیماری مزمن کلیه
• نارسایی احتقانی قلب
• هیپوآلبومینمی
• سیروز کبدی

اگر افراد مبتلا به بیماری‌های فوق به Ringer’s solution  نیاز داشته باشند، پزشک باید آن‌ها را به دقت تحت نظر بگیرد تا مطمئن شود که مایعات زیادی دریافت نمی‌کنند.

علاوه بر اضافه بار مایعات، Ringer’s solution می‌تواند روی سطح الکترولیت‌ها از جمله سدیم تاثیر بگذارد. از آنجا که این محلول در مقایسه با خون سدیم کمتری دارد، در صورت دریافت بیش‌از‌حد به افت سدیم خون منجر می‌شود.

علاوه بر این، بعضی از محلول‌های رینگر حاوی دکستروز (یک نوع قند) هستند. بنابراین ممکن است در کسانی که به ذرت حساسیت دارند، واکنش آلرژیک ایجاد کنند.