شخصیت شناسی یکی از شاخه‌های مهم روانشناسی است که به بررسی ویژگی‌ها، صفات و رفتارهای فردی می‌پردازد. روانشناسان و روانپزشکان برای درک بهتر رفتار و افکار مراجعه‌کننده از تست شخصیت شناسی استفاده می‌کند. این تست‌ها می‌توانند به متخصص سلامت روان، اطلاعات ارزشمندی درباره شخصیت، رفتارها و واکنش‌های افراد در شرایط مختلف بدهند.

تست شخصیتی شناسی چیست؟

تست شخصیت شناسی، ابزار یا مجموعه‌ای از سوالات است که به منظور ارزیابی ویژگی‌ها، صفات و خصوصیات مختلف شخصیتی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، این تست‌ها دارای تکنیک‌هایی هستند که به شناسایی الگوهای صفاتی فرد در موقعیت‌های مختلف کمک می‌کنند. به طور کلی می‌توان تست‌های شخصیت شناسی را به ۲ دسته اساسی تقسیم کرد:

• تست‌های خودگزارش‌دهی: این آزمون‌ها شامل سوالاتی می‌شوند که فرد پس از خواندن آن‌ها تصمیم می‌گیرد که سوالات در مورد او درست هستند یا خیر.
• تست‌های فرافکن: این آزمون‌ها شامل اشیا یا سناریوی مبهم هستند که به آزمون‌دهنده داده می‌شود و از او می‌خواهند تا تفسیر خود را در مورد آن‌ها ارائه دهد.

کاربرد آزمون‌های شخصیت شناسی

شخصیت شناسی برای اهداف مختلفی انجام می‌شوند که عبارت‌اند از:

• شناخت بیشتر خود
•  آگاهی از نقاط ضعف و نقاط قوت خود
• تشخیص اختلالات روانی
• ارزیابی اثربخشی درمان
• ارزیابی تغییرات شخصیتی فرد
• انتخاب شغل و مسیر شغلی

گاهی‌اوقات از تست‌های شخصیت شناسی در مراجع قانونی برای ارزیابی میزان خطر، صلاحیت و اختلافات مرتبط با حضانت کودک استفاده می‌کنند. مدرسه، مشاوره ازدواج، مشاوره روابط و آزمون استخدامی دیگر جاهایی هستند که می‌توان از این تست‌ها استفاده کرد.

بهترین تست شخصیت شناسی کدام است؟

اینکه کدام یک از تست‌های شخصیت شناسی برای شما بهتر هستند، باید توسط روانشناس یا روانپزشک مشخص شود. برخی از تست‌ها بر ارزیابی ریسک ارتباطی شما تمرکز دارند، اما بعضی دیگر از تست‌ها به بررسی هوش هیجانی رفتار و موارد دیگر می‌پردازند. در ادامه با پنج تست شخصیت شناسی معتبر آشنا می‌شوید:

۱- تست شخصیت MBTI

تست MBTI یا مایرز-بریگز یکی از بهترین تست‌های خودگزارش‌دهی به‌شمار می‌آید و بر اساس نظریه کارل یونگ طراحی شده است. این تست ۸۷ سوال دارد و ویژگی فرد را با استفاده از چهار عملکرد روانشناختی مانند درونگرایی/برونگرایی، حسی/شهودی، منطقی/احساسی و قضاوت‌گرا/پذیرا مورد بررسی قرار می‌دهد. این تست به فرد کمک می‌کند تا علایق، نقاط قوت و ضعف، ترجیحات شغلی و سازگاری با افراد دیگر را به درستی درک کند. 

۲- تست شخصیت مینه سوتا (MMPI)

این آزمون برای ارزیابی شخصیت بزرگسالان و آسیب‌شناسی روانی در ۱۰ مقیاس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، روانپزشکان از این تست برای تشخیص و درمان اختلالاتی همچون هیستری، افسردگی، پارانویا، هیپوکندریازیس، انحراف سایکوپاتیک، سایکاستنی، اسکیزوفرنی، مردانگی/زنانگی، هیپومانیا و درون‌گرایی اجتماعی استفاده می‌کنند.

۳- تست شخصیت ۱۶ عاملی کتل (۱۶PF)

آزمون ۱۶ عاملی کتل با هدف ارزیابی پیشرفت شغلی، انتخاب کارکنان، مسائل زناشویی و مشاوره انجام می‌شود. این تست ویژگی‌هایی همچون انتزاعی بودن، دلهره، تسلط، ثبات عاطفی، سرزندگی، گشودگی به تغییر، کمال‌گرایی، حریم خصوصی، استدلال، آگاهی از قانون، اتکا به خود، حساسیت، جسارت اجتماعی، تنش، هوشیاری و خونگرمی را در فرد مورد بررسی قرار می‌دهد.

۴- تست شخصیت DISC

این آزمون با هدف خودآگاهی و بینش بیشتر به ارزیابی رفتار می‌پردازد و مواردی همچون سلطه، نفوذ، ثبات و وظیفه‌شناسی را مورد بررسی قرار می‌دهد. کسب‌وکارها و سازمان‌ها می‌توانند برای تعیین نقاط قوت و ضعف کارکنان و مدیران، تیم‌سازی، توسعه رهبری، آموزش فروش، خدمات مشتریان و ارتباطات از این تست استفاده کنند.

بیشتر بدانید:تست شخصیت شناسی Disc چیست؟

۵- تست شخصیت لکه جوهر هرمان رورشاخ

تست لکه رورشاخ یکی از بهترین تست‌های شخصیت شناسی فرافکن به‌شمار می‌آید که برای کودکان از پنج سالگی تا بزرگسالان قابل استفاده است. روانشناسان، تست لکه جوهر را با هدف جلوگیری از اختلالات روانی حاد در فرد انجام می‌دهند. 

در این تست، یک لکه جوهر به آزمون‌دهنده نشان داده می‌شود و فرد باید هر چیزی که در تصویر می‌بیند را برای روانشناس توضیح دهد. دکتر روانشناس بر اساس الگوریتمی که آموزش‌دیده، درک شرکت‌کننده از لکه جوهر را تحلیل و تفسیر می‌کند.

نکات مهم انجام تست شخصیت شناسی

نحوه پاسخ‌دهی به تست‌های شخصیت شناسی تاثیر زیادی بر بازتاب دقیق شخصیت شما دارد. از همین‌رو توصیه می‌شود، هنگام انجام آزمون‌های شخصیت شناسی حتما به نکات زیر توجه کنید:

• صادقانه پاسخ دهید.
• بیش از حد از جواب‌های خنثی مانند «نه موافقم» و «نه مخالفم» استفاده نکنید.
• از پاسخ‌های غیر معمول نترسید.
• آرامش خود را حفظ کنید و اولین جوابی که به ذهن‌تان رسید را ارائه دهید.
• دستورالعمل‌های آزمون را به دقت مطالعه کنید.
• نیازی نیست جواب شما ایده‌آل‌ترین گزینه باشد؛ بنابراین سعی نکنید آزمون را شکست دهید.

از کجا بفهمیم کدام آزمون شخصیت شناسی خوب است؟

در حال حاضر تست‌های شخصیت شناسی زیادی به صورت رایگان در اینترنت موجود هستند. این تست‌ها معمولا جنبه سرگرمی دارند و بدون پشتوانه علمی و رسمی ارائه می‌شوند. اگر احساس می‌کنید به آزمون شخصیت شناسی نیاز دارید، باید حتما به دکتر روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. متخصص سلامت روان برای انتخاب یک تست شخصیت شناسی خوب، چند معیار را ملاک قرار می‌دهد که عبارت‌اند از:

• اعتبار (Validity): این ویژگی نشان‌دهنده معتبر بودن نتایج تست است.
• پایایی (Reliability): بدین معنی که اگر فرد چندین بار در شرایط مختلف تست را انجام داد، نتیجه تقریبا یکسان باشد.
• مبانی نظری (Theoretical Foundation): تست باید بر اساس نظریات معتبر و شناخته‌شده در زمینه روانشناسی و شخصیت شناسی ارائه شود.
• کاربردپذیری (Practicality): تست باید به راحتی انجام شود و نتایج آن قابل فهم باشد.
• پذیرش عمومی (General Acceptance): آزمون‌ها باید در جامعه علمی و حرفه‌ای پذیرفته شوند و مورد استفاده قرار بگیرند.
• تایید علمی (Scientific Endorsement): تست‌ها باید توسط مراجع علمی معتبر تایید شوند و مقالات پژوهشی متعددی در تایید کارایی آن‌ها منتشر شده باشند.

سخن پایانی

برای انتخاب بهترین تست شخصیت شناسی باید هدف و نیاز خود را مشخص کنید. برخی از تست‌ها به خودشناسی و انتخاب مسیر شغلی کمک می‌کنند، اما بعضی دیگر جنبه بالینی و تشخیص اختلالات روانی دارند. انتخاب آزمون شخصیت شناسی برای افراد عادی دشوار است؛ از همین‌رو توصیه می‌شود از مشاوران و متخصصان روانشناسی کمک بگیرید.